CBAM – nowe obowiązki dla importerów z UE

CBAM to rozporządzenie UE, które nałożyło nowe obowiązki na europejskich importerów. Sprawdź, o czym warto wiedzieć!

Czym jest CBAM?

Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM), znany także jako graniczny podatek węglowy lub cło węglowe – to mechanizm, który ma na celu dostosowanie cen na granicach UE, uwzględniając emisję dwutlenku węgla (CO2). Rozporządzenie ma objąć tylko konkretne towary z najbardziej emisyjnych branż.

Zobacz treść rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady >

Od 1 października tego roku rozpoczyna się okres przejściowy poprzedzający wejście rozporządzenia i potrwa do końca 2025 r. W tym czasie importerzy będą zobowiązani do składania sprawozdań CBAM.

Sprawozdania CBAM od 1 października 2023

Od października 2023 r. importerzy będą musieli gromadzić dane, których zakres wykracza znacznie poza dzisiejszy zakres danych potrzebnych do raportowania przy imporcie.

Sprawozdanie to będzie zawierało informacje dotyczące importowanego towaru w zakresie emisyjności – m.in.:

• ilość wwożonego do UE towaru [t] lub [MWh],
• poziom emisji wbudowanych (w tonach ekwiwalentu CO2),
• całkowite emisje pośrednie,
• dane o podatku węglowym w kraju pochodzenia.

Od 2026 r. importerzy będą zobligowani do nabycia odpowiedniego certyfikatu, tak jak firmy, które mają swoje produkcje w Unii Europejskiej.

Towary objęte rozporządzeniem CBAM

Carbon Border Adjustment Mechanism początkowo ma obejmować towary z pięciu wysokoemisyjnych sektorów, takich jak: cement, żelazo i stal, aluminium, nawozy oraz energia elektryczna.

Poszczególne produkty, których będzie dotyczyć to:

• żelazo i stal oraz produkty pochodne (wybrane towary z działów CN 72 i 73),
• aluminium oraz produkty pochodne (wybrane towary z działu CN 76),
• cement,
• energia elektryczna,
• nawozy mineralne lub chemiczne, azotowe,
• kwas azotowy, mieszaniny nitrujące,
• amoniak, bezwodny lub w roztworze wodnym,
• azotan potasu,
• wodór.

Opłata CBAM obejmuje import ww. towarów ze wszystkich krajów trzecich innych niż te objęte systemem EU ETS (unijnym systemem handlu uprawnieniami do emisji) lub mechanizmem powiązanym.

Rozporządzenie obejmie więc import z całego świata, z wyjątkiem towarów pochodzących z Islandii, Liechtensteinu, Norwegii, Szwajcarii oraz określonych terytoriów, takich jak np. Ceuta czy Livigno, z zastrzeżeniem spełnienia przez te kraje lub terytoria określonych w rozporządzeniu warunków.

Cło węglowe a cele Unii Europejskiej

Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) to jeden z kluczowych elementów unijnego pakietu „Fit for 55” („Gotowi na 55”), którego nadrzędnym celem jest redukcja emisji CO2 o co najmniej 55% do 2030 roku.

Unia Europejska dysponuje największym na świecie system ustalania cen uprawnień do emisji CO2 – systemem handlu emisjami (EU ETS). Ceny emisji mogą zachęcać przedsiębiorstwa z obszaru UE do dekarbonizacji przemysłu. Niestety równocześnie przyczyniają się one do przenoszenia produkcji za granice UE. Jak dotąd Unia Europejska próbowała takie działania ograniczać poprzez przydziały bezpłatnych uprawnień niektórym branżom, jednakże obecnie są one stopniowo wycofywane.

Nowy mechanizm CBAM będzie wymagał od importerów, aby od 2026 r. kupowali certyfikaty odpowiadające tygodniowej cenie emisji dwutlenku węgla w UE. 

Wprowadzone cło węglowe ma więc przyczynić się do:

• realizacji celów neutralności klimatycznej UE,
• zachęcić do dekarbonizacji procesów produkcyjnych przedsiębiorstwa z UE,
• wyrównać szanse pomiędzy producentami z UE i krajów trzecich, stosujących mniej rygorystyczne środki przeciwdziałania zmianom klimatu, niż zakłada polityka Unii Europejskiej,
• ma zachęcić kraje spoza UE do bardziej zrównoważonego rozwoju i zmniejszenia emisji CO2.

Czy cele UE uda się spełnić poprzez podatek węglowy? O tym będziemy mieli okazję przekonać się już wkrótce.

Więcej o CBAM na stronie Rady Unii Europejskiej.